Từ điển Merriam-Webster đưa ra định nghĩa ngắn gọn hơn. Giấc ngủ là “chu kỳ tự nhiên làm gián đoạn ý thức, đồng thời phục hồi năng lượng cho cơ thể”.

Từ điển MacMillan Dictionary for Students định nghĩa “Giấc ngủ là một chu kỳ tự nhiên đặc trưng bởi việc làm giảm hoạt động của ý thức, làm gián đoạn hoạt động của các giác quan và hầu như ngừng hoạt động tất cả cơ bắp của cơ thể”.

Một định nghĩa khoa học khác từ Stedman’s Medical Dictionary chỉ ra rằng giấc ngủ là “một chu kỳ tự nhiên của tâm trí và cơ thể, khi mà mắt nhắm lại và ý thức bị gián đoạn hoàn toàn hoặc gián đoạn một phần, đồng thời giảm sự chuyển động vật lý của cơ thể cũng như làm giảm sự phản ứng của cơ thể đối với các kích thích từ các tác nhân xung quanh”.

Giấc ngủ (sleep) xảy ra ở người và động vật, làm giảm khả năng phản ứng của cơ thể đối với các kích thích từ môi trường bên ngoài khi so sánh với trạng thái thức. Giấc ngủ có thể có một số dạng đặc biệt như ngủ đông (hibernation) hay bị gây mê hoàn toàn (trạng thái mà cơ thể không thể bị đánh thức kể cả khi có tác động từ bên ngoài gây đau đớn).

Các nhà khoa học đã chứng minh rằng giấc ngủ không đơn giản là việc tạm ngừng mọi hoạt động của cơ thể. Trái lại, trong một chu kỳ giấc ngủ, hoạt động của trí não được chia ra thành từng giai đoạn nhỏ và mỗi giai đoạn cơ thể có những hoạt động đặc trưng riêng (Tham khảo: Các giai đoạn của giấc ngủ)

Cần lưu ý rằng giấc ngủ không mang tính thụ động. Ngủ là thời gian mà hệ thống thần kinh và hoạt động vật lý bị tạm ngừng một phần hoặc hoàn toàn. Đây là một hoạt động tự nhiên của sinh vật và đã diễn ra từ hàng triệu năm trước. Giấc ngủ cần thiết cho sự sống của sinh vật, đảm bảo cho vận động hàng ngày và nhận thức của con người có thể diễn ra một cách bình thường.

Mặc dù giấc ngủ thường diễn ra vào ban đêm kèm theo các dấu hiệu như mắt nhắm lại và cơ thể bất động, tuy nhiên khi cơ thể biểu hiện những dấu hiệu này thì không có nghĩa là chúng ta đang ngủ. Một số loài động vật có thể ngủ ngay cả khi mở mắt, ví dụ như một số loài chim mở một mắt khi ngủ. Quan sát và nghiên cứu kỹ lưỡng về giấc ngủ của các động vật có vú, chim, bò sát, động vật lưỡng cư, cá hay côn trùng có thể đem lại cho chúng ta những hiểu biết mới mẻ về giấc ngủ. Giấc ngủ có thể xảy ra nhiều lần trong ngày và có thể tất cả đều quan trọng, chẳng hạn như giấc ngủ trưa giúp con người làm việc hiệu quả hơn vào buổi chiều. Khoa học phát triển, loài người đã có những thành tựu nhất định trong việc nghiên cứu về giấc ngủ nhưng thực tế thì giấc ngủ vẫn là một hoạt động bí ẩn đang chờ chúng ta khám phá.

Như đã đề cập trong loạt bài viết về giấc ngủ. Ngủ có nhiều trạng thái khác nhau như hibernation (ngủ đông), estivation (kiểu giấc ngủ tương tự ngủ đông nhưng không theo mùa), coma (gần như mất hoàn toàn khả năng phản ứng với kích thích bên ngoài) và general anesthesia (hôn mê do sử dụng hóa chất nhân tạo). Có một vài nét tương đồng giữa trạng thái ngủ và trạng thái bị thôi miên (hypnotic trance) – trạng thái được cho là tương tự như giấc ngủ REM (Tham khảo: Các giai đoạn của giấc ngủ). Tuy nhiên có một số đặc điểm quan trọng khác nhau giữa giấc ngủ và trạng thái bị thôi miên, đó là một người khi bị thôi miên có khả năng giao tiếp, lắng nghe đàm thoại với người khác và hành động để đáp lại các lời đề nghị. Sự thôi miên thường do một người khác tạo ra trong khi giấc ngủ là xảy ra một cách tự nhiên. Ngoài ra hoạt động của sóng não (brain wave) khi con người bị thôi miên diễn ra tương tự như khi con người ở trạng thái thức hơn là ngủ.